(‘DrqI Dn nf afpxf’ pMjfb dy iek
ipMz bfry ihMdI ivwc iliKaf igaf nfvl hY. ieh nfvl pMjfb dy ipMzF bfry
ilKy bhuqy nfvlF qoN ies leI vwKrf hY ik ies ivwc pMjfb dy pyNzU dilqF
dI ijs dsLf df vrxn hY, Auh hux qwk bhuq Gwt pMjfbI nfvlF ivwc pRgt hoeI
hY. bysLk ieh nfvl 1970ivaF ivwc Cipaf sI, pr pMjfb dy sfihqk jgq ivwc
ies dI koeI bhuqI crcf nhIN hoeI. asIN ies nfvl nUM vqn ivwc lVIvfr Cfpx
df PYslf kIqf hY. pysL hY ies dI CyvIN iksLq. pihlIaF iksLqF pVHn leI
ipCly aMk dyK. jy quhfzy kol ipCly aMk sFBy hoey nhIN hn qF sfnUM eI-myl
Byjo. quhfnUM Auh aMk Byj ky sfnUM KusLI hovygI -sMpfdk)
15
lwCo isr AuWqy tokrf cuwkI hvylI aMdr dfKl hoeI qF cODrI hrnfm isMG df
BqIjf hrdyv kMD nfl bxI GoVI dI AuWcI KurlI AuWqy bYTky Aus vl dyKdf
hoieaf gfAux lwgf -
“qyrI ihwk `qy aflHxf pfieaf nI jMglI kbUqr ny.”
hrdyv 20-21 sfl df bFkf jvfn sI jo svyr nUM bfjIgrF dy muMizaF qoN
mfilsL krfAuNdf aqy qRkflF nUM AuhnF nfl ksrq krdf. Auhny kflI rysLmI
zor ivwc sony df qbIq bMn ky gwl ivwc pfieaf hoieaf sI. KwbI bFh AuWqy
qfkq df qbIq bMn rwiKaf sI. swjy hwQ dy guwt AuWqy afpxf nF aqy zOilaF
AuWqy iek pfsy hnUmfn dI qsvIr aqy dUsry pfsy prI dI qsvIr KuxvfeI hoeI
sI. Auhdy kwpVy hmysLF qyl nfl ilbVy rihMdy sn aqy Auh ies qrHF qurdf
ijvyN afpxI qfkq dy Bfr hyTF dwibaf jf irhf hovy.
lwCo ny GuMm ky Auhdy vl dyiKaf aqy kfhlI kfhlI qbyly vl vD geI. hrdyv
ny dUsrf gIq gfAuxf sLurU kr idwqf-
“hOlI qur nI bFkIey muitafry, pYr moc Kf jfAUgf.”
hrdyv nUM afpxI hfjLrI df aihsfs krfAux leI dIvfnKfny dy QVHy AuWqy bYTf
mMgU jLor-jLor nfl KMGx lwgf. hrdyv AuhnUM dyK ky AuWcI avfjL ivwc
boilaf:
“mMgU qyry gwl `c kI Ps igaf. nhIN inkldf qF zMzy nfl kwZ idaF.”
mMgU QVHy qoN AuWT ky hrdyv kol af igaf aqy KI KI kr ky hwsx lwgf. hrdyv
smJ igaf ik mMgU ny sB kuC dyK ilaf hY. Auh guwsy ivwc boilaf:
“gDy vFg ikAuN ihxkdF?”
mMgU AuhnUM guwsy ivwc dyK cuwp ho igaf aqy kuC plF bfad Auhdy nyVy jf
ky Byd BrI avfjL ivwc boilaf:
“cODrI, ieh pRIqo dI kuVI lwCo af.”
hrdyv hYrfn ho ky Auhdy vl dyKx lwgf. mMgU dI gwl AuhdI smJ ivwc nhIN
afeI.
“iswDI qrHF gwl kr. sflf buJfrqF pfAuNdf.”
“mqlb ieh hY cODrI hrdyv jI, ieh pRIqo dI kuVI lwCo hY.” mMgU ny iek iek
sLbd AuWqy jLor idMidaF ikhf.
“Auh qF sux ilaf. kuC awgy vI bol.”
“cODrI, qUM pRIqo nUM nhIN jfxdf.” mMgU hrdyv dy sfhmxy KVf ho ky
boilaf.
“jfxdF.”
“qF iehnUM vI jfx. ieh Aus hI GoVI dI vCyrI hY ijs AuWqy kdy vwzf cODrI
bhuq imhrbfn sI.” mMgU hwsx lwgf.
hrdyv ny mMgU vl dyiKaf qF Auh hor vI jLor jLor dI hwsx lwgf.
“cODrI, ajy lMgot ikwkr dI tfhxI nfl bMinaF ik nhIN? ikqy guMgy pihlvfn
vFg qyrf ijsm eI nf Pt jfvy.”
hrdyv ny afpxI cOVI CfqI, gol zOilaF, qkVy pwtF vl dyiKaf aqy dohF bfhF
nUM akVfAuNdf boilaf:
“cmfrf ksrq krIdI af, Gy KfeIdf aqy duwD pIeIdf. qyry vFg bfjry dIaF
suwkIaF rotIaF nhIN KfeIdIaF.”
“qF kI hoieaf. iehdf Pfiedf qF iksy cmfrn nUM hI hoAU.” mMgU iPr iKViKVf
ky hsdf hoieaf boilaf:
“cODrI mYN hr rfj smJdF, dfeI qoN iZwz luikaf nhIN rihMdf.”
hrdyv nUM gwusf af igaf aqy Auh Auhdy gl pYx hI lwgf sI ik mMgU Auhdy
qOr qfV igaf aqy hwQ joVdf hoieaf boilaf, “cODrI jI, mfP kirE. mYN
sB-kuC quhfzy Bly leI hI ikhf sI. ieh kbUqrI jMglI nhIN, pflqU af. dfxf
dyKdy hI bYT jfAU.”
mMgU dIaF gwlF sux aqy Auhdf mskIn ichrf dyK hrdyv df guwsf dUr ho igaf
aqy Auh KusL ho ky boilaf.
“vfh mMgU, qUM gwl isry dI krdF.”
mMgU ny hrdyv dy moZy AuWqy hwQ rwiKaf aqy AuhnUM do kdm prHy iljf ky
bhuq hOlI avfjL ivwc kuC smJfAux lwgf. hrdyv AuhdI gwl sux ky prHy ht
igaf. Auhdf rMg zr nfl pIlf pY igaf aqy buwlH kMbn lwgy
“cODrI ho ky zrdF?” mMgU ny AuhnUM CyVidaF ikhf.
zr dI gwl hrdyv dy cfbk vFg lwgI. Auh roab nfl boilaf:
“cmfrf, qUM mYnUM jfxdf nhIN.” Auhny mMgU dy kMn ivwc kuC ikhf aqy iPr
dohF ny eynI jLor nfl hwQ imlfey ik mMgU bfad ivwc ikMnI dyr qwk afpxf
hwQ mldf irhf.
lwCo gohf suwt ky vfps af geI qF hrdyv ny AuhnUM roab nfl avfjL mfridaF
ikhf:
“afh lY qbyly vflI koTVI dI cfbI. AuWQy kxk dy iswty pey af. AuhnF nUM
lY jf. koTVI df drvfjLf KuwlHf rihx dyeIN qFik Auhdy ivwc qfjLI hvf iPr
jfvy.”
lwCo dI smJ ivwc kuC nf afieaf. Auh ajy PYslf vI nhIN sI kr skI ik Aus
df hwQ afpmuhfry hI cfbI vl vD igaf aqy Auh tokrf suwt koTVI vl clI geI.
“awCf cODrI mYN cwilaF. isLkfrI nUM ihMg iKlfAuxI af. ies nfl Auh shy dy
musLk nUM Jwt suMG lYNdf.” mMgU dIvfnKfny dy QVHy vl qur ipaf.
cODrI hrdyv GoVI dI KurlI dy nyVy KVHf kdy mMgU vl dyK lYNdf, kdy Pftk
vl aqy kdy lwCo vl. lwCo ny qbyly vflI koTVI df ijMdf KolH idwqf qF Auh
awgy vDx lwgf pr do kdm puwt ky ruk igaf aqy mMgU vl dyKx lwgf. mMgU ny
hwQ nfl AuhnUM CyqIN jfx df iesLfrf kIqf, qF Auh qyjL qyjL kdm puwtdf
koTVI vl qur ipaf.
lwCo drvfjLf KolH aMdr clI geI. koTVI qUVI nfl BrI peI sI. Aus ivwc iek
pfsy kpfh dIaF iCtIaF aqy hyTF kxk dy iswty pey sn. lwCo ny iswitaF qwk
phuMcx leI drvfjLy df iek dr bMd kr idwqf. Auhny Juk ky iswty cuwkx leI
hwQ vDfey qF Auhdy sIny `qy do hwQ rINgn lwgy. Auhdy mUMh ivwcoN hlkI
ijhI cIk inklI aqy Auh afpxy afp nUM CuzfAux leI hwQ pYr mfrn lwgI.
“Cwz dy mYnUM?”
pr hrdyv dI pkV mjLbUq sI aqy lwCo isrP hwQ pYr mfr ky rih geI. Auhdf
aMg aMg iZwlf pYx lwgf. Auh BrfeI hoeI avfjL ivwc bolI:
“Cwz dy nhIN qF mYN cODrI jI nUM dws dAUN.”
“kI dwsyNgI? gwl qF eydF krdI af ijvyN dfdI siqafvqI hovy.”
kpfh dIaF iCtIaF kuJ dyr AuhnF dy Bfr hyTF kVkVfAuNdIaF rhIaF aqy iPr
QoVHI dyr bfad hrdyv koTVI ivwcoN inkl ky hvylI qoN bfhr af igaf. lwCo
AuWQy qUVI AuWqy bYTI rhI. pr jdoN Auhny bfhr iksy dI afht suxI qF Auh
jldI nfl AuWT ky afpxI JolI iswitaF nfl Brn lwgI. JolI Br Auhny drvfjLy
dy dovyN dr KolH idwqy. Auh afpxf tokrf cuwk vwKI dy drvfjLy rfhIN cODrI
dy irhfiesLI mkfn ivwc clI geI. Auhny tokrf iek pfsy rwK idwqf aqy mn
nUM mfrdI hoeI bolI, “cODrfxI jI, rotI dy idAu.”
ivhVy ivwc iJAUrI BFzy mFj rhI sI. Auhny lwCo vl dyiKaf aqy iPr cODrfxI
dy swdx AuWqy aMdr clI geI. QoVHy icr bfad hI Auh rfq dIaF bcIaF byhIaF
rotIaF lY ky bfhr af geI. lwCo ny JolI dI QF afpxy hwQ awgy kIqy qF Auh
awKF pfV pfV dyKdI bolI:
“qyrI JolI `c kI af?”
“kuC hovy, qYnUM kI. qUM rotI dy mYnUM.” lwCo ny hwsx dI koisLsL kridaF
ikhf.
“ieh iswty ikwQoN ilaFeI aF?”
“cODrI hrdyv ny idwqy af.” lwCo ny afpxy qfjLf jLKm ivwc nhuM mfr idwqf.
iJAUrI ny lwCo vl arQBrpUr njLr nfl dyiKaf aqy aMdr clI geI. lwCo Gr jfx
dI iqafrI kr rhI sI ik cODrfxI bfhr afeI aqy AuhnUM sKq lihjy ivwc kihx
lwgI, “nI, ieh qUM kI kIqf? ieh iswty qF bIa leI rwKy sn. qUM iehnF nUM
ikAuN cuwk ilafeI?”
“cODrfxI jI, mYN afpxy-afp nhIN ley. mYnUM cODrI hrdyv ny idwqy af.
kihMdf sI ik iehnF nUM susrI lwg geI hY.” lwCo nUM psInf af igaf.
“kihrF dI Duwp pYNdI af, iehnF nUM susrI ikvyN lwg geI? Aus moey mMgU
nUM keI vfr ikhf ik qbyly vflI koTVI df drvfjLf KolH ky hvf lwgx idaf
kry. cODrI nUM pqf lwg igaf qF myrI sLfmq af jfAU. qUM iehnF nUM ijAuN
cuwkx geI myqoN dfxy mMg lYNdI. iswt iehnF nUM.”
cODrfxI ny lwCo vl pYr dI Tokr nfl tokrI kridaF ikhf. lwCo ny iswty
tokrI ivwc suwt idwqy aqy KflI tokrI lY ky bfhr af geI.
16
pRIqo bfr bfr glI vl dyKdI aqy lwCo nUM ikqy afAuNdI nf dyK, aMdr jLmIn
AuWqy bYT iPr hfie hfie krn lwgdI. inwkU mMjI AuWqy ipaf iZwz nUM Guwtx
lwgdf aqy jo mUMh ivwc afAuNdf bk idMdf. bwcy roNdy hoey pRIqo dy nyVy
afAuNdy aqy kuwt Kf ky eyDr AuDr iKsk jFdy.
inwkU izgdf-ZihMdf afpxI mMjI qoN AuWiTaf aqy pRIqo kol bihMdf hoieaf
boilaf, “BuwK nfl iZwz duKx lwg ipaf. jy mYnUM rotI nf imlI qF myrI jfn
inkl jfAU.”
inwkU nUM dyK ky bwcy vI pRIqo kol af gey. pRIqo afpxy mwQy AuWqy Kwbf
hwQ mfrdI bolI, “awj qF lwCo ny bhuq dyr kr idwqI af.”
iPr Auh rotI mMgdy inafixaF nUM puckfrn lwgI. pr jdoN AuhnF dI ijLwd
vDdI geI qF Auh AuhnF nUM gflHF kwZx lwgI, “moieE, sbr kro. myrf mfs nf
nocooo.”
pRIqo dIaF gflHF aqy iJVkF df bwicaF AuWqy koeI asr nhIN pY irhf sI. Auh
pihlF nfloN vI ijLafdf rox-cIkx lwgy. pRIqo jfxdI sI ik Auh swcy hn.
svyr qoN AuhnF ny lwsI dI isrP awDI awDI kOlI hI pIqI sI.
pRIqo alsfeI hoeI AuWTI aqy koTVI ivwc jf ky KflI BFzy dyKx lwgI. bwcy
vI Auhdy ipwCy koTVI ivwc af gey. jdoN Auh BFizaF df Zwkx cuwk AuhnF dy
aMdr dyKdI qF bwcy vI BFizaF AuWqy Juk jFdy pr AuhnF nUM afpxy iZwz vFg
KflI dyK mfXUs ho jFdy. pRIqo nUM jdoN sfry BFzy KflI idsy qF AuhnUM
guwsf af igaf. Auhny cOVy mUMh vfly ipwql dy dygcy ivwc njLr mfrI qF Aus
ivwc mwkVI dy jfly lwgy idsy. ieh dyK ky Auhdf gwusf hor vI vwD igaf.
Auh iqwKI avfjL ivwc bolI, “myrI mF ny dygcf qF ieh soc ky idwqf hoxf ik
pRIqo dy shuiraF dy pkvfn pkdy hoxgy. pr jdoN dI iewQy afeI aF qF BMg hI
BuwjdI dyKI hY.”
Auhny dygcf puwTf krky jLmIn AuWqy suwt idwqf aqy gwusy ivwc bolI:
“vyc dy iehnUM. afpF ies ivwc ikhVI KIr bxfAuxI aF.”
Auhdf sB qoN vwzf puwq amrU Jwt bol ipaf:
“ilaf mF, mYN vyc afAuNdF. bfbU TiTafr BFzy lY lYNdf.”
pRIqo ny gwusy ivwc dygcf amrU vl kr idwqf aqy Auh AuhnUM isr AuWqy rwK
ky dono hwQF nfl PVI drvfjLy vl vD igaf.
jdoN Auh dihlIj pfr krn lwgf qF pRIqo dy aMdr ijvyN koeI cIjL iqVkn
lwgI. Auhny soicaf ik ieh dygcf qF AuhdI mF dI insLfnI hY. Auh AuhnUM vI
vyc rhI hY. ieh soc ky pRIqo df mn kMb AuWiTaf aqy Auh avfjLF mfrdI amrU
dy ipwCy dOV geI. pr amrU AuhdIaF avfjLF aqy gflHF nUM axsuxIaF krdf
bhuq awgy inkl igaf sI.
rfh ivwc amrU ny soicaf ik iek idn Auhny gurdvfry dy mhMq dI gVvI corI
krky vycI sI qF Auhdy ds afny imly sn. ieh dygcf qF bhuq vwzf. iehdI
kfPI kImq imlygI. ieh soc ky Auhdy kdm hor vI qyjL ho gey. pRIqo
izgdI-ZihMdI glI qwk Auhdy ipwCy afeI aqy ieh dyK ky ik amrU muhwly qoN
bfhrly KUh dI CpVI vI pfr kr igaf hY, qF Auhny afpxy afp nUM ikhf,
“moieaf hux dygcf vyc ky hI muVU. Auhdf bs cwly qF Gr dy imwtI dy BFzy
vI vyc dyvy.”
amrU hPdf hoieaf bfbU TiTafr dI hwtI AuWqy phuMicaf aqy Auhdy sfhmxy
dygcf rwKdf boilaf, “iehnUM qol ky pYisaF df ihsfb lfeIN, mYN huxy
afieaf.”
amrU dOVdf dOVdf CwjU sLfh dI dukfn AuWqy igaf aqy qyjL qyjL sfh lYNdf
hoieaf boilaf:
“sLfh jI cfr afinaF df guV, iek afny df lUx aqy cfr afinaF df kxk df
aftf aqy iek zwbI isgtF.”
“pwly pYsy vI af jF KflI sOdf hI mMg irhYN?” CwjU sLfh ny amrU nUM sLwk
nfl dyKidaF ikhf.
“qUM sOdf bMn mYN huxy pYsy lY ky afieaf.” amrU iPr bfbU TiTafr dI dukfn
AuWqy af igaf. bfbU TiTafr ny hux qwk zMzI mfr ky dygcf qol idwqf sI.
Auhny amrU dy hwQ AuWqy zyZ rupeIaf rwiKaf qF Auh iKwJ ky boilaf:
“ieh kI? Gwto Gwt do rupeIey qF dy. eynf vwzf dygcf.”
“mYN pihlF hI duafnI ijLafdf idwqI af. eydF dy purfxy dygcy dy qF koeI
eyny pYsy vI nhIN dyAU. nfly qUM ikiqAuN corI krky hI ilafieaf hoxf.”
bfbU TiTafr ny dygcy dy pyNdy AuWqy hQoVy nfl do-cfr swtF mfr ky Auhdf
hulIaf ivgfV idwqf aqy afpxy afsx AuWqy bYTy bYTy ny hI dygcy nUM ipClI
koTVI ivwc suwt idwqf. amrU kuC hor khy ibnF pYsy muwTI ivwc dwbI CwjU
sLfh dI dukfn AuWqy af igaf.
“sLfh jI ilaf myrf sOdf.” Auhny afpxI muwTI KolH idwqI.
CwjU sLfh ny amrU dy hwQ ivwc pYsy dyKy qF hYrfn rih igaf aqy qwkVI
sMBfldf kihx lwgf:
“ikiqAuN corI krky qF nhIN ilafieaf? qyry kol eyny pYsy ikwQoN af gey?”
“sLfh jI qYnUM pYisaF nfl mqlb af. ieh corI dy hox jF sfDI dy.” amrU
iqwKI avfjL ivwc boilaf.
“gwl qF TIk hY. mYnUM qF isrP pYisaF nfl mqlb hY.”
CwjU sLfh nUM amrU df lihjf bhuq burf lwigaf pr AuhdI gwl cMgI lwgI.
Auhny sOdf qol ky kfgjL dIaF puVIaF ivwc bMn idwqf.
amrU ny isgrt dI zwbI rfh ivwc srny nfeI dI hvylI dI bfhrlI kMD ivwc iek
iewt iKskf ky lukf idwqI.
lwCo Gr afeI qF pRIqo AuqfvlI ho ky bolI:
“ikwQy lf idwqI eynI dyr? qyrf rfh dyKdI dIaF myrIaF qF awKF pwk geIaF.”
lwCo ny AuhnUM koeI juafb nf idwqf aqy KflI tokrf suwt ky JolI ivwcoN
byhIaF rotIaF kwZ ky afpxI mF dy hwQ ivwc PVf idwqIaF aqy iek pfsy ht ky
jLmIn AuWqy bYT geI. bwcy rotIaF dyKdy hI twpx lwgy aqy AuhnF ny pRIqo
nUM Gyr ilaf.
pRIqo AuhnF nUM ipwCy htfAuNdI bolI:
“guV dI pysI mMg lYNdI. mwkI jF bfjry dy dfxy mMg lYNdI. cODrfxI nUM
afpxy py bfry dsdI ik Auh PwtV hoieaf ipaf”
lwCo ny iPr AuhnUM koeI juafb nf idwqf. pRIqo AuhnUM cuwp dyK guwsy BrI
avfjL ivwc bolI:
“mYN kuwqy aFgU BONkI jFdI aF, qUM ptrfxIaF aFgU kMnF `c rUM dyeI bYTI
aF. myrI gwl df juafb ikAuN nhIN idMdI?”
“Coty cODrI ny kxk dy iswty idwqy sI, pr cODrfxI ny vfps rKvf ley.” lwCo
ny pRIqo vl dyKy ibnF hI ikhf.
pRIqo Auhdy vl iDafn nfl dyKdI rhI aqy iPr Auhdf idl psIjx lwgf. Auh
iekdm hI cuwp ho geI ijvyN Auhdy zUMGI swt lwgI hovy. Auh buq vFg KVI
rhI aqy bwcy Auhdy hwQoN rotIaF Koh ky afps ivwc lVn lwgy. iPr Auh nINd
qoN jfg AuWTI aqy bwicaF nUM gflHF kwZdI AuhnF koloN rotI dy tuwkVy Kohx
lwgI.
“moey Gr ivwc koeI cIjL rihx nhIN idMdy. afAuNdI bfad `c af, Kf pihlF
jFdy af.” iPr Auh lwCo nUM sMboiDq ho ky bolI:
“qYnUM vI rotI df cwpf imilaf jF nhIN?” aqy Auh Auhdf juafb AuzIky ibnF
hI bwicaF nUM gflHF kwZx lwgI.
pr AuhnUM Jt hI aihsfs ho igaf ik gflHI-gloc df koeI Pfiedf nhIN ikAuNik
rotIaF bwicaF dy iZwzF ivwc jf cuwkIaF sn. kuC dyr qwk Auh iek hI QF
KVHI soc ivwc zuwbI rhI aqy iPr hOlI hOlI kdm puwtdI bfhr af geI.
kflI AuhnF dI kMD nfl lwgdI afpxI nINh puwt irhf sI. pRIqo Auhdy nyVy jf
ky bolI, “kflI pwuq, sfzI vl QF iblkul nf CwzIN. brsfq ivwc pfxI pYx nfl
dono kMDF bodIaF ho jfxgIaF. qyrI kMD qF pwkI hoAU, ies leI KVHI rhU, pr
sfzI kwcI kMD izg jfAU.”
“nhIN cfcI, mYN awDf hwQ QF Cwz idwqI hY. jdoN kdy pwkf mkfn pfieE qF
afpxI kMD eyDr nUM vDf ilAu.” kflI ny KflI QF nUM iDafn nfl dyKidaF
ikhf.
“kfkf, pwkf mkfn kOx pfAUgf? ieQy qF iek zMg dI rotI nhIN imldI. qyrf
cfcf mMjI `qy ipaf. iqMn idnF qoN myrf aMg aMg duK irhf. lwCo[[[” pRIqo
awgy kuC nf kih skI aqy gwl df ruK bdldI bolI:
“mYN bfhr inklI sI ik iksy dy GroN afty dI cutkI mMg ilaFvF qFik bwicaF
dy iZwz ivwc kuC qF jfvy.” iPr Auh kuC pl cuwp rih ky bolI:
“qyrI cfcI ikwQy hY?”
“ieQy hI hY... cfcy df hux kI hfl hY?” kflI ny puwiCaf.
“koeI hfl nhIN. mMjy `qy ipaf hfey hfey kr irhf.” pRIqo ny juafb idwqf.
“koeI dvf-dfrU kIqf ik nhIN?”
“dvf-dfrU?” pRIqo ny kflI vl ajIb njLrF nfl dyiKaf aqy KoKlf hfsf hsdI
hoeI bolI:
“svyr dy sfry BuwKy bYTy aF Gr. nsvfr lYx leI vI aftf nhIN. dvf-dfrU
ikwQoN krUM.” pRIqo dIaF awKF Br afeIaF aqy Auh awKF pUMJdI hoeI bolI:
“GroN inklI sI ik iksy dy GroN bfjry jF mwkI df aftf mMg ilaFvF.”
“cfcI qoN lY lf[[[ ” kflI afp cfcI vl vD igaf aqy AuhdI mMjI dy kol jf
ky boilaf:
“cfcI, aftf ikwQy ipaf[[[ cfcI pRIqo mMgdI hY.”
AudoN qwk pRIqo vI cfcI dy kol af geI aqy Auhdf hfl puwCx lwgI. cfcI ny
inwkU df hfl puwiCaf qF iKwJ ky bolI:
“TIk hY[[[ AudoN qF twp irhf sI. hux idnF leI mMjI nfl bwJ igaf.”
kflI afty dI vwzI bftI Br ilafieaf. kxk df aftf dyK ky pRIqo hYrfn rih
geI. Auhny kflI awgy JolI awz idwqI aqy iPr AuhnUM smytdI hoeI bolI:
“mYnUM bftI hI dy dy. JolI ivwc pfieaf qF bhuq sfrf aftf Auhdy nfl lwg
jfAU. bftI mYN lwCo dy hwQ Byj dAUN.”
pRIqo afty dI bftI lY ky afpxy Gr jfx leI glI ivwc af geI pr iPr muV
afeI aqy cfcI kol af ky bolI:
“guV hYgf qF iek pysI dy dy. qyry dyr nUM dAUN. kihMdf jdoN KVf huMdf qF
cwkr af jFdf.”
“sfzy Gr qF nF lYx leI vI guV nhIN.” cfcI ny hOlI avfjL ivwc ikhf:
“kflI KMz dI cfh pINdf, mYN vI jdoN kdy idl kry qF Auhdy nfl hI mUMh
imwTf kr lYNdI aF.”
pRIqo hYrfn-ijhI socx lwgI ik kflI kxk df aftf KFdf, KMz dI cfh pINdf,
ies leI hI eynf aklmMd hY. AuhnUM eydF lwgx lwgf ijvyN kflI iksy dysL df
rfjf hovy.
aftf lY ky pRIqo afpxy Gr af geI aqy lwCo dy hwQ ivwc bftI PVfAuNdI
bolI:
“lY qUM rotI bxf lY.” Auh afp inwkU kol jLmIn AuWqy bYTdI bolI, “dyK,
kflI kxk df aftf KFdf, KMz vflI cfh pINdf. iek qUM hI aF jo Gr ivwc sfrf
vkq mMjI qoVdf rihMdf. jy qUM vI sLihr cilaf jFdf qF asIN sfry aYsL
afrfm nfl rihMdy.” aqy iPr Auh kMD dy shfry aDlytI ho afpxy afp nfl
buVbuVfAux lwgI:
“cMgy krm kIqy af iehnF lokF ny jo suwK Bog rhy ny.”
Gr ivwc kxk df aftf dyK ky sfry inafxy lwCo dy duafly jmHf ho gey ijvyN
awj koeI Kfs cIjL pk rhI hovy.
“mYN cfr rotIaF KfAUNgf.”
“mYN Cy KfAUNgf.”
“mYN sfrIaF Kf jfAUN.”
bwcy afps ivwc bihs krdy krdy hwQo-pfeI qwk phuMc gey.
eynI dyr ivwc amrU vI dygcf vyc ky sfmfn KrId ilafieaf. pRIqo ny AuhdI
JolI nUM AuWpr qwk BrI dyiKaf qF cIk ky bolI:
“moieaf, vyc afieaF dygcf? jdoN qwk ipaf sI qyrIaF awKF ivwc rVkdf irhf.
hux sbr af jfAU.”
amrU ny pRIqo dI gwl axsuxI krky ikhf:
“kxk df aftf ilafieaF, guV aqy lUx vI.”
pRIqo ny guV df nF suixaf qF dygcy nUM Buwl geI aqy cIkdI bolI:
“ikwQy af guV[[[? ilaf mYnUM dy.”
amrU ny do pysIaF rwK ky bfkI guV AuhnUM PVf idwqf. pRIqo ny guV dI iek
pysI lwCo vl suwtidaF ikhf:
“lY pwuq, qUM Kf lY. qYnUM qF guV bhuq cMgf lwgdf.”
pRIqo nUM jdoN vI lwCo AuWqy ipafr afAuNdf qF Auh AuhnUM puwqr kih ky
bulfAuNdI.
inafxy guV AuWqy tuwt pey aqy pRIqo dy cIkx-iclfAux aqy mfr-kuwt dy
bfvjUd Koh ky eyDr AuDr dOV gey. pRIqo nUM dygcy df iPr cyqf afieaf qF
Auh amrU nUM gflHF kwZdI bolI:
“moieaf, Gr-AujfVU af. puwq py qoN vI do kdm awgy inkl igaf. awj dygcf
vyc afieaf, kwlH nUM mF-BYx nUM vI vyc afAU.”
lwCo ny ieh sLbd suxy qF cONk geI aqy aftf guMndI hoeI socx lwgI ik mF
Gr qoN aftf AuDfr lYx geI qF aftf lY afeI. amrU dygcf vyc ky aftf aqy
guV donoN lY afieaf. pr Auh afpxf sB-kuC lutf ky vI KflI hwQ vfps af
geI.
lwCo dIaF awKF ivwcoN tp-tp hMJU vg ky afty ivwc rlx lwgy.
17.
kflI aqy imsqrI sMqf isMG ny rl ky kMD do hI idnF ivwc kfPI AuWcI kr
idwqI. sMqf isMG kMD nfl KVH ky AuhnUM afpxy kwd nfl nfpdf hoieaf
boilaf:
“ieh kMD qF amrvyl aFgU AuWpr nUM vD rhI af. asl ivwc rfj dy nfl
gfrf-iewt dyx vflf afdmI cusq hovy qF kMm bhuq jldI muwkdf. jy idhfVI
`qy mjLUr lfieaf jfey qF Auh idn ivwc ds bfr huwkf pIAU, vIh vfr AuhnUM
iQaf lwgU aqy pMjfh vfr AuhnUM ipsLfb afAU.”
“imsqrI jI quhfzf hwQ bhuq sfP af. keI imsqrI iewt nUM qoVn ivwc hI awDI
GVI lf idMdy af. qusIN iek hI swt nfl iewt nUM ies qrHF qoV idMdy E
ijvyN afrI nfl cIrI hovy.” kflI ny muskrfAuNidaF ikhf. sMqf isMG KusL ho
boilaf:
“qUM jOiVaF df gurdvfrf dyiKaf ik nhIN. ieh gurdvfrf awTF imsqrIaF ny
bxfieaf. pr mYN afpxf ihwsf do idn pihlF hI Kqm kr idwqf sI. ijhVIaF
kMDF mYN bxfeIaF Auh dUroN hI alwg dIhdIaF. insLfn sfihb df QVHf vI mYN
hI bxfieaf. Aus AuWqy plsqr mYN afpxy hwQF nfl hI kIqf sI. hux qwk mlfeI
aFgU nrm af.” sMqf isMG kMD vl iDafn nfl dyKdf aqy afihsqf-afihsqf Auhdy
nfl gwlF kr irhf sI.
kMD df inrIKx krn bfad sMqf isMG kflI dy bhuq nyVy af ky Byd BrI avfjL
ivwc boilaf:
“iek gwl puwCF - dwsyNgf?”
kflI ny hF ivwc isr ihlfieaf qF Auh afpxf mUMh Auhdy kMn dy nyVy kr ky
boilaf:
“ieh ijhVI kuVI qyry Gr afAuNdI af, mMgU dI BYx aF nf?”
“hF.”
“qyry nfl iehdf kuC Kfs hI irsLqf lwgdf[[[” sMqf isMG ny ajy afpxI gwl
pUrI vI nhIN kIqI sI ik kflI dy bdly hoey rAuN nUM dyK ky afpxI gwl
bdldf hoieaf boilaf:
“myrf mqlb af ik AUN qF ipMz dI hr kuVI BYx huMdI af, pr myrI smJ ivwc
nhIN afAuNdf ik igafno sfrf idn qyry Gr ikAuN vVI rihMdI af[[[ AudF koeI
hrj vI nhIN[[[ mn imly dI gwl af[[[ jwt qF isrP afpxI skI BYx dI hI shuM
KFdy af.” ieh kih ky sMqf isMG kflI vl dyKx lwgf aqy AuhnUM KfmosL dyK
ky iPr boilaf:
“afpxy mn dI gwl qF qUM hI jfxdf hoeyNgf pr Auh kuVI bs qyrI awK dy
iesLfry dI AuzIk `c af aqy Auh imlidaF hI pwky hoey byr aFgU qyrI JolI
ivwc af izgU.” sMqf isMG KI-KI krdf hsx lwgf aqy afpxy aMg aMg nUM
akVfAuNdf boilaf.
“kI mMgU df ierfdf nhIN pwkf mkfn bxfAux df”
kflI ny sMqf isMG vl iDafn nfl dyiKaf aqy Auhdy moZy AuWqy hwQ rwK ky
boilaf:
“imsqrI, qUM ivafh ikAuN nhIN krvf lYNdf?”
sMqf isMG pihlF qF iKViKVf ky hwsx lwgf aqy iPr iekdm bhuq gMBIr ho
igaf. kflI ny afpxI gwl iPr duhrfeI qF Auh iek-iek sLbd nUM cwbdf hoieaf
boilaf, “hux ivafh kI hoAU. tYm lMG igaf.” Auhny inrfsLf Biraf lMbf sfh
Cwizaf aqy afpxf sfmfn sMBflx lwgf. kflI imsqrI dy kol jf ky boilaf:
“myrI gwl df jvfb dy[[[ tfl ikAuN irhF.”
sMqf isMG qysI nUM hwQ ivwc PVI boilaf:
“myry bfp ny mYnUM qysI PVnI aqy iewt rwKxI bcpn ivwc hI isKfAuxf sLurU
kr idwqf sI. pr ies qoN pihlF ik Auh mYnUM Gr bxfAuxf isKf sky, Auh ies
dunIaF qoN cl vwisaf. jdoN mYnUM Gr bxfAux df ZMg afieaf qF tYm lMG
cuwikaf sI aqy myry mF-bfp dovF ivwcoN koeI vI ijLMdf nhIN sI.”
“qF ies nfl kI Prk pYNdf. iksy dy mF-bfp hmysLF ijLMdf nhIN rihMdy.”
kflI ny ikhf.
“qUM ajy ieh gwl kih skdF ikAuNik qyrI cfcI ajy ijAuNdI af. myrI iek
mfsI sI, AuhnUM myry ivafh df iPkr sI aqy Auh iek do QFvIN gwl clfAuNdI
peI sI, pr AuhnUM vI mOq ny af Gyiraf[[[” sMqf isMG kuC plF leI cuwp rih
ky iPr boilaf:
“kflI dfs, lok kuVI muMzy nUM nhIN idMdy, sgoN Auhdy mF-bfp nUM idMdy
ny[[[ Kfndfn dyKdy af[[[ jdoN Kfndfn hI nf hovy qF dyKx kOx afAU.” sMqf
isMG dI AudfsI zUMGI huMdI jf rhI sI aqy Auh AuhnUM lukfAux leI KoKlf
hfsf hwsdf boilaf:
“clo, awDI qoN ijLafdf lMG geI af[[[ jo rih geI af Auh vI lMG jfAU.”
kflI vI kuC Audfs ho igaf. AuhnUM cuwp dyK ky sMqf isMG boilaf:
“afdmI kol cfr Kyq hox qF kbr ivwc ipaf vI ivafh krvf skdf, pr imhnq
mjLdUrI krn vfly afdmI dy isr AuWqy iksy df hwQ hovy qF hI ivafh huMdf.”
“mYN qF ajy ies JMJt ivwc nhIN ipaf.” kflI ny zrI hoeI avfjL ivwc ikhf
aqy iPr imsqrI nUM iDafn nfl dyKidaF boilaf:
“qyrI Aumr ajy eynI ijLafdf qF nhIN ik ivafh nf ho sky. qyrf Brf ajy vI
Xqn kry qF ikqoN nf ikiqAuN irsLqf ho hI skdf.”
sMqf isMG ny iGRxf BrI avfjL ivwc ikhf:
“nfhr isMG bfry kih irhF?” [[[ Auh myrf ivafh kr hitaf. BfbI ny AuhnUM
ies qrHF vs `c kr ilaf ik Auh bfkI sfry irsLqy Buwl igaf hY. hux qF
Auhny ipMz nfloN irsLqf hI qoV ilaf. mYN ipCly sfl icwTI ilKI sI ik mkfn
dI Cwq Krfb ho geI af. jy kuC mdd dyvyN qF sLqIrIaF aqy bfly bdl dyeIey.
Auhny myrI icwTI df juafb qwk nhIN idwqf. mYN Auhdy kol sLihr igaf qy
gwl sLurU kIqI qF Auh iPr vI cuwp hI irhf pr BfbI ny korf juafb idMidaF
ikhf ik ijhny ipMz ivwc rihxf Auh hI AuhdI murMmq kr lvy.” sMqf isMG hor
vI ijLafdf gMBIr ho igaf aqy AuhdIaF vwzIaF vwzIaF awKF PYl geIaF. Auh
qlKI nfl boilaf:
“BfbI cfhuMdI qF Auh afpxI CotI BYx df irsLqf myry leI lY afAuNdI pr
AuhnUM zr sI ik myrf ivafh ho igaf qF mYN alwg ho jfAUN jF jy nfl vI
irhf qF Auhdy bwicaF dI pltn dy pflx-posx ivwc afpxI kmfeI nf lfAUN. ies
leI Auh hmysLf tfl mtol krdI rhI. pr jdoN dI Auh sLihr geI af Auhny myry
ivafh df ijLkr qwk krnf Cwz idwqf. jdoN mYN mkfn dI murMmq bfry gwl krn
igaf sI qF mYnUM kihx lwgI ik Auhdy vwzy muMzy aqy CotI kuVI nUM god lY
lvF. iehdy nfl qyrf kul vI cldf rhUgf. mYN AuhnMU juafb idwqf ik prfey
qyl nfl kul df dIvf nhIN jl skdf.”
kflI kfPI icr socx qoN bfad boilaf:
“imsqrI jI quhfzy kol qF pYsy dI Gft nhIN. ikiqAuN qIvIN KrId ikAuN nhIN
ilafAuNdy?”
“ies kMm ivwc vI bhuq TwgI af. mYnUM qF pMjfh rupeIey gvfAux bfad hI akl
af geI pr keI lokF ny ies kMm ivwc bhuq nuksfn krvfieaf hY. jOVy dy
srdfr pUrn isMG df qF Gr-bfr hI luwitaf igaf. Auh iek aOrq KRId
ilafieaf. Auh swq idn Auhdy Gr rhI aqy hr cIjL df Byq lY ilaf. iPr iek
rfq jdoN pUrn isMG kchrI igaf hoieaf sI qF Auh sfry Gr ivwc hUMJf Pyr
imwtI qwk cuwk ky lY geI. pUrn isMG ny Qfxy ivwc rpt krfeI hoeI hY. ajy
qwk kuC pqf nhIN lwgf.”
“imsqrI jI, quhfzy nfl ikwdF dI TwgI hoeI sI?” kflI ny idlcspI lYNidaF
puwiCaf.
“Cwz ies gwl nUM.” sMqf isMG ny Auksfht BrI avfjL ivwc ikhf. pr jdoN
kflI ny ijLd nf CwzI qF Auh boilaf:
“bfbk dy lflf bnfrsI dfs nUM qF qUM jfxdF eI aF. myrf Auhdy nfl bhuq dyr
qoN AuWTx-bYTx af. Auhdf iqmMjLlf mkfn mYN hI bxfieaf sI. Auhny hI iek
afdmI nfl iqMn sO rupeIaF ivwc sOdf qYa kIqf sI. Auh qIvIN ivDvf sI pr
bwcf koeI nhIN sI. afpxI hI jfq-ibrfdrI dI sI. ijhVf afdmI Aus qIvIN
bfry sOdf qYa krn afieaf sI Auhny sfzy nfl kuC ies ZMg nfl gwl kIqI ik
bnfrsI dfs vrgf Gfg afdmI vI DoKf Kf igaf. Aus afdmI ny dwisaf ik qIvIN
df ipMz ieQoN 20 koh dUr hY. Auhdf bfp mr cwuikaf aqy mF df nF jsvMq kOr
hY. Auh sfzy koloN pMjfh rupeIey ibafnf lY igaf aqy iqMn idnF bfad qIvIN
nUM nfl ilafAux df vfadf kr igaf. Auhny afpxf sfrf aqf pqf vI ds idwqf.
iqMn idnF bfad Auh iek qIvIN nUM afpxy nfl ilafieaf qF sfrI gwl pwkI kr
leI. qkflF nUM Auh ieh kih ky vfps cly igaf ik iqMn idn ivafh dI iqafrI
leI cfhIdy hn. cOQy idn jOVy dy gurduafry ivwc afnMd kfrj krfieaf jfAU.
mYN jOVy gurduafry dy gRMQI nUM kih afieaf aqy aKMzpfT rKvf idwqf. cOQy
idn svyry hI lflf bnfrsI dfs aqy afpxy ipMz dy cODrI bUtf isMG nUM nfl
lY ky mYN AuWQy phuMc igaf. asIN qkflF qwk AuhnF dI AuzIk kIqI pr nf Auh
afdmI afieaf aqy nf Auh qIvIN hI afeI. agly idn mYN qy bnfrsI dfs Aus
afdmI dy ipMz gey qF AuWQoN pqf lwgf ik Auh pihlF AuWQy CotI-motI dukfn
krdf sI aqy iPr iek idn ipMz dy iJAUrF dI jvfn kuVI nUM kwZ ky lY igaf.
AuhnUM awj qwk puils nhIN PV skI qF asIN AuhnUM ikwQoN lwBdy. [[[ kflI
dfsf ... qIvIN Auh hI huMdI af ijhnUM bfjy-gfjy nfl ishry bMn ky bfrfq
dy nfl ilafieaf jfvy. hor qIvINaF aqy GoVIaF AuhnF dIaF huMdIaF jo AuhnF
`qy svfr hox.” sMqf isMG afpxy sMd sFBdf hoieaf boilaf:
“hux mYN cwldF, jf ky ajy rotI pkfAuxI hY aqy pfT vI krnf.”
kflI vI sMqf isMG dy nfl sMd borI ivwc pfAux lwgf. jdoN Auhny afpxy sfry
sMd sFB ley qF kflI dy moZy AuWqy hwQ rwK ky boilaf:
“bwilaf, qyrI hfly Aumr hI kI af, ikqy ivafh krvf lY. cfcI ny awKF mIt
leIaF qF qYnMU iksy ny nhIN puwCxf. srkfrI sfnH aFgU qYnUM cfry pfisAuN
zMzy hI pYxgy.” iPr sMqf isMG cfcI nUM kihx lwgf:
“cfcI mkfn pY jfvy qF iPr kflI df ivafh kr dyeIN.”
cfcI ny mMjI qoN AuWTx dI koisLsL kridaF ikhf:
“imsqrI jI, mYN qF kih-kih ky hfr geI aF, qUM hI iehnUM smJf. inwkU dI
Gr vflI pRIqo afpxI BqIjI df sfk ilafAuNdI sI.” sMqf isMG kflI dy kMn
kol afpxf mUMh kr ky boilaf - “pRIqo dI BqIjI nfl ivafh nf krfeIN. jy
Auh afpxI BUaf vrgI inklI qF qYnUM afpxy inafixaF dI pCfx krnI aOKI ho
jfAU.” sMqf isMG bhuq jLor nfl hsx lwgf. kflI vI pihlF muskrf ipaf, pr
bfad ivwc gMBIr ho igaf. cfcI ny sMqf isMG dy hfsy vl iDafn idwqy ibnF
afpxI gwl jfrI rwKI:
“ieh iek bfr hF kvHy, mYN swq kuVIaF lwB lAUN. iehdI Aumr dy muMizaF dy
qF cfr-cfr inafxy af.”
eynI dyr ivwc igafno af geI aqy cfcI df hfl puwCx bfad kMD vl dyKx lwgI.
sMqf isMG ny TMzI afh BrI aqy iPr Auhny AuWcI avfjL ivwc kflI nUM ikhf:
“qUM ivafh ikAuN nhIN krvfAuNdf. CyqIN ivafh krvf lY qFik cfcI vI cfr
idn bhU qoN syvf krvf sky.”
“imsqrI jI, qUM TIk kihMdF. hux myrI afKrI Aumr af. eys srIr df kI pqf
kdoN juafb dy jfvy.”
“cfcI, ikhdy ivafh dI gwl ho rhI af?” igafno ny KusL huMidaF ikhf.
“imsqrI jI kflI df ivafh krn nUM kihMdf.” cfcI ny juafb idwqf.
“awCf - cfcI CyqI kro - asIN Zolk vjfvFgIaF aqy igwDf pfvFgIaF.” igafno
hor vI ijLafdf KusL huMidaF bolI.
igafno dI gwl sux ky cfcI muskrf peI aqy AuhdIaF JurVIaF awKF AuWqy Cf
geIaF. kflI cuwp sI. sMqf isMG igafno vl iDafn nfl dyK irhf sI aqy
AuhdIaF njLrF Auhdy kwpiVaF nUM cIr jfxf cfhuMdIaF sn. Auh igafno dI gwl
sux ky iKViKVf ipaf aqy kflI dy moZy AuWqy hwQ mfridaF boilaf:
“ieh kuVI qF eydF gwl krdI af ijvyN qyrI bfg PVUgI.”
sMqf isMG ny bhq jLor nfl Thfkf mfiraf aqy afpxy sMdF vflI borI ipwT
AuWqy lwd glI ivwc af igaf.
18
imsqrI sMqf isMG dy jfx bfad kflI cfcI aqy igafno dohF qoN awKF
curfAuNdf hoieaf kfhlI-kfhlI kMm smytx lwgf. Auhny gfry dI kVfhI iek
pfsy rwK idwqI, iKlrIaF hoeIaF iewtF iekwTIaF kr idwqIaF aqy bfltI ivwc
pey pfxI nfl hwQ-mUMh Do Auhny cfcI nUM ikhf:
“mYN sLqIrF df bMdobsq krn mhfsLy qIrQrfm kol cwilaF. suixaf Auhdy kol
purfxI tfhlI dIaF sLqIrIaF peIaF.”
mhfsLy qIrQ rfm dI dukfn hux nf-brfbr hI sI. dukfn df dlfn KflI ipaf sI.
hux Auh isrP motf motf sOdf hI rwKdf sI. dlfn dy ipwCy koTVI ivwc iek
pfsy kuC borIaF peIaF sn aqy dUsry pfsy lwkVI dy Pwty rwKy hoey sn.
mhfsLy dI qwkVI aqy vwitaF nUM jLMg lwgxf sLurU ho igaf sI. Auhdy iqMnoN
muMzy sLihr ivwc nOkrI krdy sn. donF kuVIaF df ivafh ho cuwikaf sI. ipMz
ivwc isrP mhfsLf aqy AuhdI GrvflI hI rihMdy sn. Auhny do mwJF rwKIaF
hoeIaF sn aqy Auh AuhnF dy duwD df Gy bxf ky afpxy muMizaF nUM sLihr Byj
idMdf sI. afpxf gujLfrf krn leI mhfsLf Cotf motf kMm krdf rihMdf sI.
nvIN Psl afAux AuWqy anfj KRId ilaf, guV sLwkr dIaF borIaF rwK leIaF aqy
ikiqAuN sLqI lwkV iml geI qF Auhdf sOdf kr ilaf. AuhdI dukfn AuWqy aKbfr
afAuNdI sI, ies leI sfrf idn AuWQy bhuq rOxk rihMdI aqy vfd-ivvfd cldf
rihMdf.
jdoN kflI mhfsLy qIrQ rfm dI dukfn AuWqy phuMicaf qF zf: ivsLndfs aqy
pfdrI aicMqrfm AuWQy bYTy sn. ivsLndfs aqy mhfsLf bihs ivwc AulJy hoey
sn. kflI ny iqMnF nUM bMdgI kIqI qF kuJ plF leI bihs bMd ho geI.
ivsLndfs ny hwukf guVguVfAuNidaF kflI nfl grm josLI nfl hwQ imlfieaf.
pfdrI ny AuhdI ipwT QfpV ky asLIrvfd idwqf aqy mhfsLy ny donoN hwQ joV
nmsqy khI. zfktr ivsLndfs kflI df hwQ dwbdf boilaf:
“kflI qYnUM ipMz ivwc afieaF ikMnf icr ho igaf pr qUM mYnUM imlx nhIN
afieaf. mYN Kud af jFdf pr dukfn qoN ivhl nhIN imldI[[[ kflI dfs bs iek
imnt.”
zfktr ny hwQ nfl kflI nUM roikaf aqy iPr hwuky dI nVI mhfsLy vl moVdf
hoieaf boilaf:
“mhfsLf jI, ienklfb nUM nf qusIN rok skdy ho aqy nf hI pfdrI jI. ienklfb
qF cVHdy hV vFgU aF, jo Drm dy kwcy kMiZaF nUM qoV ky cfrIN pfsIN PYl
jfAU.”
pfdrI ny kflI nfl gwl kridaF ikhf:
“suxf puwqrf [[[ kI hfl hY?”
“pfdrI jI, TIk hF.” kflI pfdrI vl dyKdf hoieaf boilaf.
pfdrI aicMqrfm mDry kwd df afdmI sI. Auh icwtI pwg, icwtI lwTy dI slvfr,
icwtI kmIjL aqy cfhy grmI hovy cfhy srdI AuWpr lMmf kot pfAuNdf sI.
Auhdy hwQ ivwc hmysLF cFdI dI muwTI vflI sotI rihMdI sI. pfdrI df ichrf
CotI ijhI guwzI vrgf sI aqy Aus AuWpr hr vyly muskrfht KyzdI rihMdI sI.
pfdrI ny afpxy ichry `qy lMmI-cOVI muskrfht ilafAuNidaF ikhf:
“kflI dfs, suixaf qUM mkfn bxf irhf aqy qyry gvFZI inwkU ny JgVf KVf kr
idwqf?”
“hux qF PYslf ho igaf. ptvfrI ny jrIb nfl imx ky myrI jgh kwZ idwqI hY.”
“bhuq cMgf kIqf puwqrf[[[ eIsf msIh dI vI ieh hI iswiKaf ik guaFZIaF nfl
sLFqI nfl rho. asmfnI ikqfb ivwc ilKI hoeI gwl hmysLF swcI huMdI hY.”
pfdrI ny nrm avfjL ivwc ikhf. kflI iDafn nfl pfdrI dIaF gwlF sux irhf
sI. pfdrI iPr boilaf:
“kdy kdy mYN quhfzy muhwly ivwc jFdf huMdF. eIsf msIh df vI ieh hI hukm
hY. AudF vI grIb afdmI prmfqmf dy ijLafdy nyVy huMdf. pivwqr aMjIl ivwc
iliKaf hY - “AUT sUeI dy nwky QfxI lMG skdf pr DnI afdmI df svrg ivwcoN
lMGxf mumikn nhIN.” pfdrI kuC pl ruk ky iPr boilaf:
“quhfzy muhwly df nMd isMG hYgf nf - AuhI jo juwqIaF bxfAuNdf. Blf afdmI
hY. iek idn Auh mYnUM bfhr KyqF ivwc iml igaf aqy myrf hwQ PV ky boilaf
- pfdrI jI, mYN cmfr nhIN rihxf cfhuMdf. ies qoN bcx leI mYN gurU df
aMimRq pIqf aqy iswK bx igaf. pr Pyr vI irhf cmfr df cmfr. mYnUM koeI
ZMg dwso ik mYN cmfr nf rhF.” pfdrI dI avfjL DImI ho geI aqy Auh kflI dy
kol ho ky boilaf:
“Auhdy Gr vI kdy-kdy jFdf huMdF. AuhnUM eIsf msIh dI bfxI bhuq ipafrI
hY. Auhdf vwzf muMzf idwlI dy vwzy dPqr ivwc BrqI ho igaf hY. ieh sB
eIsf msIh dI imhrbfnI nfl hoieaf. [[[ Auh sfiraF df pivwqr ipqf hY.[[[
Auh sfiraF dy pfp afpxy isr AuWpr lY lAU. [[[ mYN iksy idn qyrf mkfn
dyKx afAUN. jdoN koeI afdmI AuWcf AuWTx dI koisLsL krdf hY qF mYnUM bhuq
KusLI huMdI hY.”
mhfsLy ny pfdrI nUM kflI sfhmxy afpxf prcfr kridaF dyiKaf qF Auh
ivsLndfs nUM, ijhny ajy afpxI gwl pUrI nhIN kIqI sI, guwsy BrI avfjL
ivwc ikhf:
“ivsLndfsf, hux cuwp ho jf. hmysLF afpxI nf hwkI jfieaf kr. qUM kOmnsLt
(kimAUinst) kI bx igaF, idmfg cwt ilaf.” iPr Auh pfdrI nUM sMboiDq ho ky
boilaf:
“qyry aqy ivsLndfs ivwc iek hI Prk hY aqy Auh ieh hY ik ivsLndfs AuWcf
boldf aqy qUM hOlI. pr qusIN dovyN ijwQy ikqy vI iksy nUM dyK lYNdy ho,
AuhnUM PV ky bYT jFdy ho aqy dUsrf afdmI suxy-nf-suxy afpxI bFsrI
vjfAuNdy rihMdy ho.”
pfdrI mhfsLy dI gwl AuWqy hws ipaf. kflI muskrfAuNdf hoieaf boilaf:
“pfdrI jI mYnUM bhuq sohxI gwl suxf rhy sI.”
“gwlF dI kmfeI qF KFdf - imwTI CurI hY.” mhfsLy ny ikhf.
“myrI burfeI krny vfly df vI eIsf Blf krU.” pfdrI ny mhfsLy vl dyKidaF
ikhf.
ivsLndfs ny kfhlI-kfhlI huwky dy do-cfr ksL iKwcy aqy AuWT ky kflI df
hwQ PVdf hoieaf boilaf:
“AuT, afpxI dukfn `qy cldy aF.” iPr Auhny mhfsLy nUM ikhf:
“mYN rfq nUM af ky quhfnUM ies smwisaf dI sfieMtiPk iQAUrI smJfAUNgf.
vYsy lYinn ny ikhf hY[[[”
mhfsLy ny ivsLndfs dI gwl nUM ivwcoN tok idwqf aqy pfdrI vl dyKdf
boilaf:
“kdy-kdy afpxy gRMQ jF mhFpursL df vI nF lY ilaf kro.” iPr Auhny
ivsLndfs nUM ikhf:
“qUM jdoN vI mUMh KoldF qF qyrI jLbfn `qy mfrks qy lYinn df nF huMdf aqy
jdoN ieh pfdrI boldf hY qF iek hI avfjL inkldI hY aqy Auh aMjLIl aqy
eIsf msIh dI.” ivsLndfs iKViKVf ky hws ipaf aqy kflI dy nfl dukfn dy
QVHy qoN hyTF AuWqr igaf.
glI ivwc af ky ivsLndfs ny kflI qoN puwiCaf:
“mhfsLy dI dukfn `qy ikvyN afieaf sI?”
“mkfn bxf irhF Auhdy leI sLqIrIaF aqy bfly dyKx afieaf sI.[[[ ivsLndfs
jI qusIN ieh dwso ik qusIN kfmryz qoN zfktr ikwdF bx gey?”
ivsLndfs hws ipaf aqy iPr gMBIr ho ky boilaf:
“rotI df bMdobsq vI qF krnf sI. KflI kfmryzI nfl bwicaF df gujLfrf qF
nhIN ho skdf sI. hux mYN pihlF nfloN ijLafdf kMm krdF. pihlF mYN lokF
kol cwl ky jFdf huMdf sI. hux lok myry kol cwl ky afAuNdy ny. mYN AuhnF
nUM rog df ielfj dwsx dy nfl nfl grIbI df ielfj vI dsdF. hux ipMz ivwc
pfrtI dy keI smrQk bx gey hn. AuWcy muhwly vfly cMnx isMG df muMzf Kyl
isMG, jo huisLafrpur kflj ivwc pVHdf sI, hux pwkf kfmryz bx igaf hY.
Auhny pVHfeI Cwz idwqI hY. bihs ivwc bhuq huisLafr ho igaf hY. muhwly
ivwc iksy nUM afpxy awgy nhIN itkx idMdf.”
kflI ivsLndfs vl hor hYrfnI nfl dyKx lwgf. AuhnUM Auh idn cyqy af gey
jdoN ivsLndfs Kud jlMDr kflj ivwc pVHdf huMdf sI. CuwtIaF ivwc jdoN kdy
Auh ipMz ivwc afAuNdf qF hr sLfm Auh AuhnUM coa ivwc lY jFdf aqy geI rfq
qwk keI gwlF smJfAudf rihMdf - ienklfb dIaF gwlF, Kyq mjLdUrF dy sMGrsL
dIaF gwlF - Auh sfrIaF gwlF kflI dI smJ qoN bfhr huMdIaF sn pr Aus AuWqy
eynf asr jLrUr ipaf sI ik Auhny cODrIaF dy muMizaF dIaF gflHF suxn qoN
ienkfr kr idwqf sI aqy do-cfr vfr JgVf hox AuWqy hwQf-pfeI vI kIqI sI.”
jdoN Auh donoN dukfn AuWqy af gey qF zfktr boilaf:
“suxf ikwQy ikwQy GuMm afieaF. kI-kI kMm krdf irhYN?”
“eyQoN qF jlMDr igaf sI. AuhqoN bfad iek sfQI iml igaf aqy Auhdy nfl
kfnHpur phuMc igaf. AuWQy keI pfpV vylx qoN bfad kwpiVaF dy iek kfrKfny
ivwc iqMn sfl mjLdUrI kIqI.” kflI ny juafb idwqf.
“iehdf mqlb ieh hY ik qUM proloqfrI bx ky vfps afieaF.”
ivsLndfs ny muskrfAuNidaF ikhf. kflI dI smJ ivwc kuC nhIN afieaf. Auh
eyDr-AuDr Jfkdf hoieaf cuwp irhf. kuJ plF bfad ivsLndfs boilaf:
“suixaf qUM mkfn pf irhYN?”
“hF pf qF irhYN. mkfn qF nhIN kihxf cfhIdf bs koTf KVf kr irhYN.”
“iksy ny dwisaf sI ik inwkU ny nINh puwtx vyly JgVf KVf kr idwqf sI.”
“hF. AuhnUM mMgU ny BVkfieaf sI, pr hux mfmlf TIk ho igaf.”
ivsLndfs socdf hoieaf boilaf:
“mMgU cODrI hrnfm isMG df eyjMt hY. grIbI afdmI dI jLmIr Kqm kr idMdI
hY. grIbI dUr ho jfvy qF hr afdmI afpxI jLmIr df mflk afp hoAU. aqy
grIbI dUr krn df iek hI rfh hY aqy Auh hY ienklfb.[[[ sfry smfj dI
kfieaf klp.”
jdoN kflI ny ivsLndfs nUM koeI juafb nf idwqf qF Auh socx lwgf ik sLfied
Auhdy AuWqy pfdrI dIaF imwTIaF gwlF df asr pY igaf hY. AuhnUM dUr krn
leI Auh boilaf:
“pfdrI AuWproN bhuq imwTf hY pr AuhdI kft qyjL CurI nfloN vI zUMGI huMdI
hY. iksy idn Auh qyry Gr phuMc jfAUgf aqy kwpiVaF df joVf sfhmxy rwK ky
khU ik ieh kwpVy pivwqr ipqf ny afpxy grIb bwicaF leI Byjy hn. iehnF nUM
kbUl kro aqy Aus asmfnI bfp df sLukrIaf adf kro jo sfrI dunIaF dy pfp
afpxy isr AuWqy lYx leI sUlI cVH igaf. [[[ Auh kyvl iek Drm dI aPIm df
nsLf lfh ky dUsry Drm df nsLf iplfAuNdf. myry koloN pfdrI vI zrdf aqy
mhfsLf vI. pMizq sMqrfm qF mYnUM dyKidaF hI QU-QU krn lwg pYNdf.”
ivsLndfs afpxIaF gwlF df asr dyKx leI kflI vl dyKx lwgf. jdoN kflI ny
koeI juafb nf idwqf qF zfktr soc ivwc zuwb igaf aqy afpxI swjI lwq nUM
jLor jLor nfl ihlfAux lwgf. kuJ plF bfad Auh iPr boilaf.
“qUM ipMz ivwc bhuq icrF bfad vfps afieaF. qYnUM eyQoN dI pflIitks df
pqf nhIN.”
ivsLndfs ajy afpxI gwl pUrI nhIN sI kr sikaf ik dukfn dy aMdr dI bfrI
KulHI aqy iek bfrIk avfjL afeI:
“ipqf jI, bIbI kihMdI af rotI Kf lAu.”
“huxy afieaf.” zfktr ny bhuq kfhlI ivwc juafb dy ky kflI nUM puuiCaf:
“mYN qYnUM puC irhf sI ik ijs kfrKfny ivwc qUM kMm krdf sI AuWQy mjLdUrF
dI XUnIan qF jLrUr hoAU.”
“iek nhIN iqMn XUnIanF sIgIaF.”
“qUM vI iksy XUnIan df mYNbr sI jF nhIN?”
“iqMnF XUnIanF df mYNbr irhF --- sfrIaF bykfr. hr XUnIan dy lIzrF nUM
isrP afpxy hlvy-pUrIaF df iPkr sI.”
kflI dIaF gwlF sux ky ivsLndfs hYrfn rih igaf aqy ies qoN pihlF ik Auh
kflI nUM kuC khy almfrI ipClI bfrI iek vfr iPr KuwlHI aqy Auh hI brIk
avfjL afeI:
“ipqf jI bIbI kihMdI af rotI Kf lAu.”
“huxy afieaf bytf.” zfktr ivsLndfs kflI vl dyKdf hoieaf boilaf:
“srmfeydfr ieh kdy nhIN cfhuMdf ik mjLdUrF ivwc eykqf hovy. ieh iek
ieMpIrIailst cfl hY.”
ivsLndfs bhuq josL ivwc bol irhf sI ik AuhdI iqMn sflF dI DI bhuq
aOiKafeI nfl QVHy AuWqy cVH ky bolI:
“ipqf jI bIbI kihMdI af rotI Kf lAu.”
“huxy afieaf bytf’ kih ky ivsLndfs kflI nUM sMboiDq krdf boilaf:
“tRyz XUnIan df buinafdI asUl ieh hY ik[[[” ivsLndfs gwl aDUrI Cwz ky
soc ivwc pY igaf aqy jdoN almfrI ipClI bfrI jLor nfl KuwlHI qF cONk ky
Aus pfsy dyKx lwgf. brIk guwsy BrI avfjL afeI:
“ikMnI vfr kuVI nUM Byj cuwkI aF ik af ky rotI Kf lAu. ieQy ikhVI kmfeI
kr rhy ho jo quhfnUM ivhl nhIN[[[ moey lokF nUM vI Gr koeI kMm nhIN
huMdf jo ieQy af jFdy ny.” iehdy nfl hI bfrI Dmfky nfl bMd ho geI. zfktr
ivsLndfs sfrIaF gwlF Buwl igaf aqy dukfn nUM ijMdf lf ky QVHy qoN hyTF
Auqrdf boilaf:
“kflI dfsf qkflF nUM afeIN. ivhly bYT ky gwlF krFgy.”
kflI jdoN Gr phuMicaf qF imsqrI sMqf isMG lwk qwk AuWcI kMD dy nfl KVf
igafno nUM iDafn nfl dyK irhf sI jo cfcI dy kol bYTI sUq dIaF AulJIaF
qMdF nUM sulJf rhI sI.
“imsqrI jI kMm sLurU krIey.” kflI ny kmIjL lfh ky mMjI AuWqy suwtidaF
ikhf.
“ikwQy igaf sI?” sMqf isMG buwlHF AuWqy jIB Pyrdf hOlI avfjL ivwc
boilaf:
“mfsLUk vDIaf.”
kflI ny gfry dI kVfhI rwKidaF ikhf:
“imsqrI jI, hux ieDr iDafn idAu. awDI idhfVI pihlF hI inkl geI hY.”
sMqf isMG ny kflI vl GUr ky dyiKaf aqy kFzI aqy qysI cuwkdf hoieaf
boilaf:
“qyrI awDI idhfVI Krfb hoeI hY afpxf qn-mn sB kuC zol igaf hY.”
sMqf isMG buwlHF nMU cwbdf hoieaf qysI nfl iewtF dy tukVy krn ivwc ruwJ
igaf.
(cldf) -anuvfd: suKvMq huMdl |